04.10.2022 – UROCZYSTOŚĆ ŚWIĘTEGO OJCA FRANCISZKA
W pierwszy wtorek października nasze oczy kierujemy na postać św. Franciszka z Asyżu, diakona i założyciela trzech Zakonów.
Zafascynowani duchowym pięknem Świętego pragniemy przyjrzeć się jednemu z wielkich skarbów kalwaryjskiej bazyliki, jakim jest ołtarz św. Franciszka.
Barokowy Ołtarz św. Franciszka w kalwaryjskiej Bazylice powstał w warsztacie krakowskiego snycerza Jerzego Hankisa. Jego surowa i skromna oprawa architektoniczna jest zamierzona i ma kierować całą uwagę wiernych na najstarszym płótnie w Kalwarii, przywiezionym przez Jana Zebrzydowskiego z jego włoskiej podróży na początku XVII w. Obraz malowany w stylu maniera tenebrosa przez umbryjskiego artystę Cesare Seramei zajmuje całe pole centralne jednokondygnacyjnej nastawy. Jej krańce ujmują złote kolumny z dekoracyjnymi głowicami korynckimi oraz para adorujących aniołów w rozwianych szatach, przypominających rzeźby Berniniego żywcem przewiezione z Rzymu.
Malowana w technice olejnej scena Objawienia św. Franciszka papieżowi Mikołajowi V w 1449 roku rozgrywa się w ciemnościach krypty grobowej w podziemiach Sacro Convento w Asyżu. Przed papieżem, który chciał uczcić doczesne szczątki św. Franciszka staje żywy Święty, z rękami skrzyżowanymi na piersi i krwawiącymi stygmatami nóg. Wszyscy pobożnie padają na kolana, by w migotliwym blasku świec oglądać stygmaty.
Cenne malowidło, wzorowane na miedziorycie Filipa Gale, tchnie nastrojem mistycznej powagi i skłania do refleksji o śmierci. Z kolei zwieńczenie ołtarza, zgodnie z duchem sztuki baroku, zaskakuje potokami złocistego światła promieniującego z wielkiej glorii z imieniem Maryi. Po bokach przycupnęły dwa adorujące aniołki. Kompozycja ta oznacza stan szczęśliwości w niebie. W antepedium okazyjnie umieszczono scenę Śmierci św. Franciszka namalowaną przez nieznanego malarza klasztornego, który naśladując mroczną manierę centralnego obrazu, zdołał uzyskać dramatyczny nastrój pożegnania przez najbliższych braci umierającego Patriarchy. Powagę i surowość całego ołtarza wzmacniają dwa wielkie spiżowe świeczniki z renesansowymi ornamentami, ustawione na czarnej posadzce po bokach. Są one cenną pamiątką po Mikołaju Zebrzydowskim, fundatorze Kalwarii i wielkim czcicielu św. Ojca Franciszka.
o. Cyprian Moryc OFM
foto: o. Filip Czub OFM
